Asit Yağmurları Nedir, Nasıl Oluşur, Etkileri Nelerdir?

Asit Yağmurları Nedir?

Fosil yakıtların yanması sonucu oluşan yağışlara asit yağmurları denir. Endüstriyel sektörde süregelen faaliyetlerin sonucunda ortaya çıkan enerji tüketim fazlalığı olan yerlerde yakıt için kullanılan kömür, petrollerden ortaya kükürt ve azot gazları ortaya çıkmaktadır. Bu gazların açığa çıkmasıyla bulutlardaki buharla tepkime oluşturarak nitrik ve sülfirik asit oluşur ve oluşan bu asitler de yağmur, sis, kar ve çiğ gibi doğal olaylarla tekrar yeryüzüne yağar. Normal yağmurların pH değeri 5,6 olarak belirir. Bu değerin altında olması halinde yağışlar asit yağmuru olarak ortaya çıkar.

Daha çok sanayi devriminden sonra azot ve kükürt gazlarının atmosferde birikmesi sonrasında daha çok hissedilir hale gelmiştir. İngiliz R.Angus Smith hava kirliliği ve asit yağmurları arasında oluşabilecek bağlantıyı fark ederek sanayinin de bunun oluşmasında çok fazla etkisi olduğunu belirtmiştir. Asit yağmurları sadece bulunduğu bölge değil birçok yerde oluşabilmektedir. Doğu Avrupa, Çin ve Rusya da fosil yakıtların aşırı kullanımı sonucunda asit yağmurları birçok ülkeyi etkilemiştir. 160 ülkenin katılımı ile1997 yılında ‘’Kyoto Protokolü’’ imzalanarak; azot ve kükürt salınmasını 1990 yılında bulunan düzeye indirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Çin bu protokole sıcak bakmayarak, sanayisinde aynı şekilde devam etmiş ve bu suretle azot ve kükürt salınımı Japonya’da yoğun asit yağmurları oluşmasına neden olmuştur. Bu yüzden Japonya’nın tarımına zarar vermesi Japonların her sene ücretsiz bir şekilde Çin’e baca filtresi vermesi ile sonuçlanmıştır. Asit yağmurları; motorlu araçlar, fabrika ve termik santral gibi insanlarla ilişkili olarak ortaya çıkmasının yanında doğal olarak yanardağların faaliyetleri sonucunda da oluşabilmektedir.

Asit Yağmurları Nasıl Etki Yapar?

• Asit yağmurları çevrede bulunan her canlıya ve doğaya etki eder; en çok tarım alanları ile ormanlar zarar görür. Asit yağmurları nedeni ile toprağın içeriğinde bulunan kalsiyum ve magnezyum elementlerinin yıkanmasına ve derinlere inmesine neden olmaktadır. Bu durumun ortaya çıkması ile de; ağaçlar ve bulunan diğer bitkiler de etkilenerek topraktan fayda sağlayamaz hale gelir ve kurumaya yüz tutar.
• Havadaki sülfatın solunum yoluyla vücuda girmesi ile astım, bronşit, kanser gibi hastalıklar ortaya çıkmaktadır.
• Asit yağmurlarının; akarsulara ve göllere düşmesi ile suda bulunan asidik denge bozularak balıkların etkilenmesine neden olur ve besin zinciri yoluyla da insanları etkiler.
• İçerisinde kalsiyum karbonat barındıran tarihi eserler; kumtaşı, kireç ve mermerden yapılması nedeniyle zarar görür.
• Toprakta alüminyum çözülmesi yaparak ağaç kökleri besinlerden faydalanamaz duruma gelir.

Asit Yağmurları Nasıl Azaltılabilir?

• Yenilebilir enerji kaynaklarına ağırlık verilmesi;( güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, jeotermal enerji)ve termik santrallerin azaltılması gereklidir.
• Yeşil alanların daha fazla oluşturulması ve orman yangınlarının önüne geçilmesi şarttır.
• Toplu taşım araçlarının yaygın olarak kullanılması ve özel araçların mümkün olduğunca kullanılmaması önemlidir.
• Hava kirliliğinin artışına neden olan kaçak kömür kullanımının durdurulması gerekmektedir.
• Endüstriyel faaliyet gösteren fabrika bacalarına filtre takılması zorunlu olmalıdır.
• Araç bakımlarının düzenli yapılarak, kötü gaz çıkışı önlenmelidir.
• Bireysel olarak daha duyarlı davranmak ve özel araçların az kullanılması ve bu konuda bir ailede birkaç araç değil tek araç olması gereklidir.